Հաշտարարությունը (մեդիացիան) վեճերի լուծման այլընտրանքային մեթոդ է, որի ընթացքում անկողմնակալ երրորդ կողմը՝ հաշտարարը, օգնում է կողմերին հասնել փոխադարձ ընդունելի համաձայնության։ Այս գործընթացը հիմնված է կամավորության, գաղտնիության, կողմերի հավասարության և հաշտարարի անկողմնակալության սկզբունքների վրա։
Հաշտարարության հիմնական սկզբունքները
1. Կամավորություն։ Կողմերը մասնակցում են հաշտարարությանը իրենց ազատ կամքով և ցանկացած պահի կարող են դադարեցնել գործընթացը։
2. Գաղտնիություն։ Հաշտարարության ընթացքում հայտնի դարձած տեղեկությունները գաղտնի են և չեն կարող օգտագործվել առանց կողմերի համաձայնության։
3. Կողմերի հավասարություն։ Բոլոր կողմերը հավասար իրավունքներ ունեն գործընթացում։
4. Հաշտարարի անկողմնակալություն։ Հաշտարարը պարտավոր է լինել անաչառ և չհամարել որևէ կողմի շահերը գերակա։
Հաշտարարի իրավունքներն ու պարտականությունները
Հաշտարարը իրավունք ունի կազմակերպել հանդիպումներ կողմերի հետ, ինչպես միասին, այնպես էլ առանձին, գովազդել իր ծառայությունները և ստանալ վարձատրություն իր աշխատանքի դիմաց։ Միևնույն ժամանակ, հաշտարարը պարտավոր է բացահայտել ցանկացած շահերի բախում, ապահովել հավասար վերաբերմունք կողմերի նկատմամբ, պահպանել գործընթացի գաղտնիությունը և իրականացնել հաշտարարությունը հնարավորինս սեղմ ժամկետներում։
Պարտադիր հաշտարարություն
Որոշ դեպքերում, օրենքով նախատեսված է մինչև դատարան դիմելը պարտադիր հաշտարարության իրականացում։ Եթե պարտադիր հաշտարարությունը չի հանգեցնում համաձայնության, կողմերը կարող են դիմել դատարան։ Այս դեպքում, եթե հայցվորը ազատված է պետական տուրքի վճարումից կամ դատարանը կիրառել է նման արտոնություն, ապա մինչև երկու ժամ տևողությամբ հաշտարարության համար հաշտարարի վարձատրության գումարի վճարման համար հայցվորին պետական բյուջեից փոխհատուցում է տրամադրվում։